ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ - ΓΕΝΕΣΗ

    Έπειτα από έρευνες που έγιναν από τους Αηδημητρινούς, από ιστορικούς και αρχαιολόγους αποδείχθηκε ότι το χωριό με το όνομα Άγιος Δημήτριος δημιουργήθηκε γύρω στα 1400 - 1500 μ.Χ. Πριν από το 1450 υπήρχαν συνοικισμοί στα γύρω μέρη και σε απόσταση 5 έως 13 χλμ.

    Οι κυριότεροι συνοικισμοί - φαμίλιες που υπήρχαν τότε ήταν σε τέσσερα μέρη. Ο πρώτος ήταν στην τοποθεσία Πέτρα 13 χιλιόμετρα από το σημερινό χωριό, δίπλα ακριβώς σ΄ ένα τοπωνύμιο που ονομάζεται "Καρακόλι". Σύμφωνα με την παράδοση σ΄ αυτό το μέρος υπήρχαν οικογένειες που ζούσαν με την Πατριαρχική αντίληψη μιας φυλής, διοικούνταν από κάποιον που τού δίνανε τ΄ όνομα βασιλιά και ήταν οργανωμένοι σαν μια πόλη - κράτος. Ο συνοικισμός αυτός ήταν χτισμένος σ΄ ένα πελώριο βράχο - την Πέτρα - που δέσποζε και δεσπόζει ακόμα στην περιοχή, είχε στη Νοτιοανατολική πλευρά τείχη και ήταν ένα καλά οχυρωμένο κάστρο με μεγάλη δύναμη που απέρρεε από την εκμετάλλευση του γύρω κάμπου και της στρατηγικής του θέσης. Γύρω στα 1460 οι Τούρκοι προχώρησαν στο εσωτερικό της Ελλάδας και αναγκαστικά πέρασαν απ΄ αυτό το μέρος. Εκείνη την εποχή ο δρόμος που περνούσε από την Πέτρα ήταν ο μοναδικός, η μόνη βατή διάβαση προς το νότο. Οι Τούρκοι κατέλαβαν το μικρό αυτό βασίλειο και όσοι από τους κατοίκους σώθηκαν και μπόρεσαν να ξεφύγουν, ήρθαν στο μέρος όπου ήταν χτισμένο το μοναστήρι Άγιος Δημήτριος όπου και η σημερινή τοποθεσία του χωριού.

    Ο δεύτερος συνοικισμός ήταν επτά χιλιόμετρα μακριά από το σημερινό μέρος του χωριού και βόρεια προς τις τελευταίες σειρές των Πιερίων. Ένα μικρό εκκλησάκι στόλιζε τις καλύβες που είχαν στήσει οι κτηνοτρόφοι και ήταν κτισμένο σε τέτοιο μέρος που έλεγχε όλη τη διάβαση. Ονομάζονταν "παλεκκλήσι" και αποτελούνταν από τρεις φαμίλιες κτηνοτρόφων, τους Κατσιγιανναίους, τους Μπουρνικαίους και τους Νταναίους που είχαν λόγο και ρόλο στην εκμετάλλευση της περιοχής. Το "παλεκκλήσι"  δεν ξέφυγε και αυτό από την οργή των Τούρκων και γύρω στα 1460 διαλύθηκε και οι λιγοστές καλύβες παραδόθηκαν στη φωτιά. Όσοι γλίτωσαν, έφτασαν και εγκαταστάθηκαν γύρω από το μοναστήρι.

    Ο τρίτος συνοικισμός ήταν σε ένα μέρος πιο βόρεια απ΄ το "παλεκκλήσι", στη "Μπαλαούρα" και σε υψόμετρο 1.100 μέτρα προς τα Πιέρια. Η κοινωνία του ήταν πανομοιότυπη με το "παλεκκλήσι" και χάραξε κι αυτή το δρόμο για τη δημιουργία του χωριού. Γύρω στο 1469, οι κάτοικοι της "Μπαλαούρας" κατέβηκαν από τα βουνά και εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι για λόγους οικονομικούς, προστασίας και διάφορους άλλους που δε γνωρίζουμε.

    Τέλος ο τέταρτος συνοικισμός που είναι και ο πιο παλιός, βρίσκονταν ήδη γύρω από το μοναστήρι. Οι κάτοικοί του ζούσαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και αποτέλεσαν τον πυρήνα για τη δημιουργία του χωριού. Συναλλάσσονταν με Θεσσαλούς και Μακεδόνες και βαθμιαία εξελίσσονταν σε μικροεμπόρους χάρη στην ασφάλεια που πρόσφερε το Μοναστήρι.

    Με τη συγχώνευση αυτών των συνοικισμών δημιουργήθηκε ο Άγιος Δημήτριος. Μέχρι τις μέρες μας έχει αλλάξει πολύ και η καταγωγή των κατοίκων δεν είναι αυτούσια καθώς με την πάροδο του χρόνου κατέφθασαν από παντού άτομα και εγκαταστάθηκαν εδώ. Μακεδόνες, Θεσσαλοί, Αρβανίτες, ακόμα και μεμονωμένα άτομα από την Πελοπόννησο. Το ότι οι κάτοικοι προέρχονταν από διαφορετικά μέρη αποτέλεσε ίσως  ένα πολύ θετικό στοιχείο στην παραπέρα εξέλιξη του χωριού. Ήρθαν καινούρια άτομα στην περιοχή, με άλλα μυαλά, άλλες συνήθειες, άλλες γνώσεις για τα επαγγέλματα, τις κοινωνικές σχέσεις και εισήχθη ένας άλλος τρόπος ζωής.


Γκουτζήκας Βασίλης  e-mail: goutzikas@yahoo.com